Чаму падлеткі-дзяўчаты часцей пакутуюць на дэпрэсію: вучоныя знайшлі магчымае тлумачэнне ў мозгу

Новае даследаванне брытанскіх навукоўцаў паказвае, што прычына можа хавацца ў парушэнні балансу рэчываў, якія абараняюць мозг дзяўчат у падлеткавым узросце.

Ілюстрацыйнае фота. Крыніца: Getty Images

Дэпрэсія — гэта распаўсюджанае псіхічнае расстройства, ад якога пакутуюць каля 280 мільёнаў чалавек па ўсім свеце. Паводле даных Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, у жанчын яна сустракаецца ўдвая часцей, чым у мужчын.

Як піша SciTech Daily, новае даследаванне, праведзенае вучонымі з Каралеўскага каледжа Лондана, упершыню прапануе біялагічнае тлумачэнне таго, чаму гэтая розніца пачынае праяўляцца ўжо ў падлеткавым узросце.

У цэнтры даследавання, вынікі якога апублікаваныя ў часопісе Biological Psychiatry, так званы кінурэнінавы шлях — метабалічны працэс, падчас якога арганізм расшчапляе трыптафан. Гэта незаменная амінакіслата, якая не выпрацоўваецца ў арганізме і можа паступаць толькі з ежай.

Трыптафан утрымліваецца ў мясе, рыбе, яйках, малочных прадуктах, арэхах, бананах, семках, соевых прадуктах, а таксама ў горкім шакаладзе. Ён шырока вядомы як рэчыва, з якога арганізм сінтэзуе сератанін — так званы «гармон радасці». Але гэта толькі частка гісторыі.

Трыптафан можа выкарыстоўвацца не толькі для выпрацоўкі сератаніну, але і перапрацоўвацца праз кінурэнінавы шлях. У залежнасці ад стану арганізма, асабліва пры наяўнасці запалення, гэты працэс можа весці да ўтварэння альбо нейрапратэктарных (ахоўных) рэчываў, напрыклад кінурэнавай кіслаты, альбо нейратаксічных злучэнняў — як, напрыклад, хіналінавай кіслаты, якая можа пашкоджваць нейроны і ўзмацняць запаленчыя працэсы.

Даследаванне праводзілася сярод 150 падлеткаў з Бразіліі ва ўзросце ад 14 да 16 гадоў. Удзельнікаў падзялілі на тры групы: з нізкай рызыкай дэпрэсіі, з высокай рызыкай і з ужо пастаўленым дыягназам. У кожнай групе было па 50 чалавек, пароўну хлопцаў і дзяўчат. За падлеткамі назіралі цягам трох гадоў, каб высветліць, ці захоўваюцца сімптомы дэпрэсіі з цягам часу, ці знікаюць.

Вынікі паказалі, што ў падлеткаў з высокай рызыкай і ў тых, у каго ўжо была дыягнаставаная дэпрэсія, узровень кінурэнавай кіслаты (той самай, што абараняе мозг) быў паніжаны. Найбольш выразна гэта праяўлялася ў дзяўчат.

Адначасова ў іх фіксаваліся павышаныя паказчыкі запаленчых маркераў у крыві — бялкоў, якія арганізм выпрацоўвае ў адказ на інфекцыю, стрэс або хранічнае захворванне. Як высветлілася, гэтыя маркеры «змяшчаюць» метабалізм трыптафану ў бок выпрацоўкі нейратаксічных рэчываў.

Праз тры гады паўторныя аналізы паказалі, што ў дзяўчат з хранічнай дэпрэсіяй узровень нейратаксічных метабалітаў, што ўтвараюцца ў кінурэнінавым шляху, быў вышэйшы, чым у тых, чые сімптомы з часам прайшлі.

Гэта можа сведчыць пра тое, што актыўнасць нейратаксічнай галіны кінурэнінавага шляху адыгрывае ролю ва ўстойлівасці дэпрэсіі да лячэння.

Вучоныя мяркуюць, што вымярэнне ўзроўню рэчываў, звязаных з гэтым метабалічным працэсам, можа дапамагчы ў ранняй дыягностыцы дэпрэсіі ў падлеткаў, асабліва ў дзяўчат.

У будучыні гэта можа спрыяць фармаванню больш дакладных, індывідуальных падыходаў да лячэння: ад карэкцыі рацыёну і фізічнай актыўнасці да выкарыстання прэпаратаў, што рэгулююць метабалізм трыптафану. Асабліва важна гэта для дзяўчат, у якіх, як паказала даследаванне, біялагічная ўразлівасць да дэпрэсіі можа быць вышэйшая.

Каментары да артыкула