Čaho čakać biełarusam ad novaha suśvietnaha paradku? Razvažańni pra novuju realnaść

Andruś Chrapavicki — biełaruski prahramist u halinie ŠI, jaki pracuje ŭ Ńju-Jorku. Rodam z Hłybokaha, vypusknik Połackaha ŭniviersiteta, hramadski aktyvist.

Nastroj mnohich jeŭrapiejcaŭ paśla Miunchienskaj kanfierencyi pa biaśpiecy ŭpaŭ. Ja baču, što niekatoryja z maich siabroŭ pišuć, što nam varta rychtavacca da jašče adnoj vialikaj vajny ŭ Jeŭropie.

Choć maje pohlady na Trampa i jaho palityku bolš čym niehatyŭnyja, i ja liču, što jon pryčynić šmat škody jak unutry krainy, tak i na mižnarodnym uzroŭni, ja b skazaŭ, što zarana rabić zmročnyja vysnovy z pramovy Džeja Vensa i ŭpadać u krajnaści, śćviardžajučy, što vialikaja jeŭrapiejskaja vajna — heta niepaźbiežnaść.

Jość šmat pryčyn, pa jakich možna paźbiehnuć bolš maštabnaha kanfliktu ŭ Jeŭropie. Voś niekatoryja z najbolš vidavočnych:

1. Niezaležna na ŭsie vysiłki Maska pa padtrymcy ŭltrapravych u Jeŭropie, Jeŭrapiejski sajuz, chutčej za ŭsio, vystaić.

Mahčyma, my navat pabačym niejkija realnyja dziejańni, a nie prosta zakliki da stvareńnia jeŭrapiejskaj armii. Ultrapravyja abo ultralevyja jeŭraskieptyki nie dabjucca svajho. «Alternatyva dla Hiermanii», chutčej za ŭsio, prajhraje.

Tyja vielmi pravyja abo vielmi levyja partyi, jakija pieramohuć, nie atrymajuć absalutnaj bolšaści, nieabchodnaj dla praviadzieńnia kardynalnych reformaŭ, naprykład, dla vychadu ich krainy ź Jeŭrapiejskaha sajuza. Tyja, chto ŭ kančatkovym vyniku prychodzić da ŭłady, jak praviła, damahajucca abmiežavanaha pośpiechu (kali naohuł damahajucca) u svaich palityčnych prapanovach. Pamiatajcie, što jeŭrapiejskaja palityka mocna adroźnivajecca ad amierykanskaj. Vam treba stvarać kaalicyi, vieści pieramovy. U Jeŭropie nie ŭsio tak hładka, jak u ZŠA.

2. U ZŠA taksama nie ŭsio budzie tak hładka. Tramp sprabuje złamać sistemu, ale pakul jamu heta ŭ asnoŭnym nie ŭdajecca.

Sudy adprečvajuć niekatoryja inicyjatyvy Trampa. Što ž, ja pryznaju, što Kanhres apošni čas demanstruje dziŭny ŭzrovień biaździejnaści. Niahledziačy na heta, Kanstytucyja nadzialaje zakanadaŭčuju ŭładu značnymi paŭnamoctvami pa kantroli nad vykanaŭčaj uładaj.

3. U našy dni razmovy mała što značać. Heta dobra vidać pa Trampie. Jon kaža mnoha čaho. Paśla jon zdaje nazad.

Pramova Džeja Vensa pra «ŭnutranaha voraha Jeŭropy» ničoha nie havoryć pra hatoŭnaść ZŠA abaraniać svaich sajuźnikaŭ pa NATA. Vens zakranuŭ niekatoryja prablemy ŭ Jeŭropie tak, jak jany bačylisia jamu i ciapierašniaj administracyi ZŠA. Akiej, prajechali.

4. Vialiki zły miadźviedź, jon ža Rasija, mocna schudnieŭ za čas svajoj ahresiŭnaj vajny suprać Ukrainy. Zahinuła šmat vajskoŭcaŭ, źniščana šmat techniki, stračanaja ekanamičnaja moc (chaj i nie ŭ toj stupieni, na jakuju spadziavaŭsia Zachad).

Ale viadzieńnie vajny abychodzicca nadzvyčaj doraha. Duraść — uviazvacca ŭ čarhovuju vajnu, kali abjektyŭna ty našmat słabiejšy.

Viadoma, vy možacie skazać, što Rasija nie napadzie prosta zaŭtra. Ale chto skazaŭ, što inšy bok budzie biaździejničać u čakańni ŭvarvańnia? Davajcie pahladzim, jak uzmacniaje svajo vojska Polšča, jak niemcy raźmiaščajuć bryhadu ŭ Litvie i hetak dalej. Jašče adzin važny aśpiekt źviazany z časam — ludzi pastupova pamirajuć. Palityčnyja lidary pamirajuć. Pucin, Tramp, Si Czińpin, Łukašenka i h.d. My ŭsie tut žyviom časova. Čas — heta ŭsio, što treba dla źmieny status-kvo.

5. U značna bolš karotkija terminy ja b pastaviŭ na toje, što Pucin i jahonaje asiarodździe nie schilnyja da samahubstva. Jon, napeŭna, šmat dumaje pra svaju spadčynu.

Ja dumaju, heta adna z samych tonkich pryčyn, pa jakoj jon naohuł pačaŭ hetuju vajnu. Ale jakoj była b jaho spadčyna, kali b jon praciahvaŭ svaje impieryjalistyčnyja pamknieńni ŭsio dalej i dalej? Ci moža jon być upeŭnieny, što jamu pašancuje hetak ža, jak šancavała dahetul?

Kali my vykažam zdahadku, što Pucin, jakim by pierakručanym ni byŭ jaho razumovy praces, dziejač racyjanalny, my možam vykazać zdahadku, što, jakim by ni byŭ vynik mirnaha pahadnieńnia, jon skarystajecca im i padaść jaho svajmu nasielnictvu jak vialikuju pieramohu. I na hetym, chutčej za ŭsio, usio skončycca. Prynamsi, na niejki čas. A čas zrobić usio astatniaje. Kali vy razumiejecie, pra što ja.

Pavialičyć

6. Kolkaść nasielnictva Rasii niaŭchilna skaračajecca.

U 2023 hodzie ŭzrovień śmiarotnaści ŭ Rasii składaŭ 12 śmierciaŭ na 1 tysiaču čałaviek, a ŭzrovień naradžalnaści — 8,7 čałaviek na 1 tysiaču. Realnyja ličby mohuć być jašče horšyja, uličvajučy, nakolki nienadziejnymi mohuć być statystyčnyja danyja pa Rasii.

Dadajcie da hetaha emihracyju. Pavodle niekatorych acenak, bolš za 900 000 čałaviek pakinuli Rasiju paśla pačatku vajny. Demahrafičnaja situacyja vyhladaje nie vielmi dobra. Zusim nie dobra. Vam sapraŭdy patrebnyja ludzi dla viadzieńnia vojnaŭ. Heta nie tak prosta zrabić z sastarełym nasielnictvam.

7. Śviet stanovicca ŭsio mienš relihijnym. Ludzi ŭsio čaściej stanoviacca ahnostykami adnosna isnavańnia Boha ci zamahilnaha žyćcia.

Vy pavinny vieryć u svaju krainu, u svajho Boha i ŭ toje, što vaša sprava pravaja, kab ryzykavać tym časam, jaki vam adpuščany na hetaj ziamli.

Sučasnaha maładoha čałavieka ciažka prymusić ryzykavać svaim žyćciom. Ja pryznaju, što niekatoryja maładyja ludzi durnyja, jany ŭsio roŭna ryzykujuć, zajmajučysia ekstremalnymi vidami sportu, niebiaśpiečnymi vidami dziejnaści dziela kłasnaj fatahrafii ŭ instahramie i h. d. Ale čym mienš upeŭnienyja ludzi ŭ roznych sacyjalnych kanstrukcyjach, tym bolš u ich šancaŭ paźbiehnuć niebiaśpiečnych kanfliktaŭ i vojnaŭ, jakija dla ich nie majuć sensu.

Uličvajučy ŭsie hetyja faktary, ja b skazaŭ, što małajmavierna, što ŭ bližejšy čas my staniem śviedkami bolš maštabnaj jeŭrapiejskaj vajny.

Tak, ryzyki dla takich krain, jak Litva, ciapier našmat vyšejšyja. Tamu ŭmacavańnie jeŭrapiejskaha adzinstva važna jak nikoli. Isnuje peŭnaja imaviernaść taho, što ZŠA nijak nie dapamohuć, kali, skažam, Litva ci Łatvija padvierhnucca napadu ŭ najbližejšaj budučyni. Choć imaviernaść napadu vielmi małaja.

Ale ci mohuć jany budavać svaju palityku na aptymistyčnych prahnozach? Vidavočna, što nie. I jany hetaha nie zrobiać. Vielmi biantežyć toj fakt, što hetym krainam pryjdziecca tracić tak šmat svajho VUP na abaronu, a hetyja hrošy byli b tak nieabchodnyja dla palapšeńnia jakaści žyćcia prostych ludziej. Kali hety biudžetny dysbałans pryviadzie da ekanamičnych ciažkaściaŭ, heta moža pryvieści da rostu papulizmu. Ja dumaju, my ŭžo pačynajem zaŭvažać heta ŭ Litvie.

Dadatkova zaŭvažu, što hetyja krainy buduć usio čaściej razhladać miascovuju biełaruskuju dyjasparu (Biełaruś ciapier — vasalnaja dziaržava Rasii) jak nacyjanalnuju pahrozu, što vielmi abciažaryć biełaruskim emihrantam pošuk biaśpiečnaha statusu ŭ hetaj krainie.

Takim čynam, surovaja realnaść novaha suśvietnaha paradku zaklučajecca ŭ tym, što ciapierašnija sproby źmianić režym u Biełarusi možna ličyć bieznadziejnaj spravaj?

Prynamsi, u najbližejšaj budučyni my nie zmožam šmat čaho damahčysia. Ale nie nazaŭsiody. Prosta dajcie čas zrabić toje, dla čaho treba čas.

U lepšym vypadku administracyja ZŠA dapamoža jakim-niebudź čynam damovicca ab vyzvaleńni jak maha bolšaj kolkaści palitviaźniaŭ. Heta najmienšaje, što jana moža zrabić, uličvajučy, što bolšaść biełaruskich niezaležnych ŚMI i niekamiercyjnych arhanizacyj ciapier zastalisia biez padtrymki ZŠA. (Dziakuj, Iłan.) Navošta daryć Łukašenku padarunak, ničoha nie patrabujučy ŭzamien?

Na žal, usie my — časovyja hości na hetaj płaniecie. Nam treba žyć svaim žyćciom, budavać płany, šukać sens. I heta my pavinny rabić, niezaležna ad taho, chto znachodzicca va ŭładzie.

Kali my možam, my pavinny prajaŭlać palityčnuju aktyŭnaść. Budźcie razvažlivyja. Kali vy hramadzianin Jeŭropy ci ZŠA, hałasujcie. Vašy hałasy majuć značeńnie.

Kali vy biełarus u Biełarusi, prosta pastarajciesia pieražyć chvalu žorstkaści. Vaša žyćcio maje značeńnie. Vy važnyja.

Kali vy biełarus za miažoj, starajciesia dapamahać čym tolki možacie. Dapamahajcie svaim blizkim, ale taksama i tym, chto apynuŭsia ŭ kipciurach hetaha žorstkaha režymu. I naroščvajcie patencyjał.

• 31
• 3
• 4
• 4
• 0
• 3
• 0
• 1