Tanna, biaźviz, pryhoža. Biełaruska katałasia na łyžach u Kazachstanie i Kyrhyzstanie — i joj vielmi spadabałasia
Kali vy lubicie katacca na łyžach, to ŭ Biełarusi nie atrymajecca całkam adčuć usiu ramantyku harnałyžnaha adpačynku. U nas łyžnyja trasy ŭ asnoŭnym raźmieščanyja na pahorkach. Ja vyrašyła spaznać sapraŭdnuju hornuju atmaśfieru i pajechała na dva tydni ŭ Kazachstan i Kyrhyzstan. Padzialusia svaim maršrutam i raspaviadu pra łajfchaki, piša na Devby.io ajcišnica Alaksandra Biełazorava, ciapier žyvie ŭ Hrodnie.
Čamu mienavita Centralnaja Azija?
Pryčyn było mnostva.
- Biaźviz.
- Nie treba viedańnie zamiežnaj movy.
- Adnosna niedarahija skipasy.
- Šmat smačnaj, raznastajnaj ježy. I vialikija porcyi!
- Vysokija i pryhožyja hory.
- Niezvyčajny adpačynak i zabavy.
- Dastupnyja ceny na žyllo.
Kazachstan: jak dabracca, jaki kurort, kolki kaštuje?
Hałoŭny harnałyžny kurort Kazachstana Šymbułak znachodzicca na poŭdni krainy, zusim niedaloka ad Ałmaty. Ale spačatku raskažu, jak ja tudy dabirałasia z Hrodna.
- Spačatku «Biełavijaj» dalacieła da Astany (pa akcyi 50% «Biełavii» ŭ śniežni 2024 hoda vyjšła kala 650 BYN u abodva baki). Palot doŭžycca 4 hadziny.
- Dalej — u Ałmaty ŭnutranym rejsam, jaki abyšoŭsia ŭ 300 BYN tudy i nazad.
Nakolki ja viedaju, jość pramyja rejsy ŭ Ałmaty z Maskvy. Da samaha Šymbułaka možna dajechać za 15 chvilin ad Ałmaty (na taksi) abo za paŭhadziny (na aŭtobusie).
Važna: kurort uvioŭ abmiežavańnie dla transpartu z-za vialikaj kolkaści naviedvalnikaŭ. Da samaha Šymbułaka vy nie dajedziecie — paśla kanatnaj stancyi prajezd dazvoleny tolki elektrakaram. Takim čynam ułady zmahajucca za zachavańnie ekałohii kurorta.
Infrastruktura
Šymbułak — heta dobra ŭładkavany harnałyžny kurort. Praciahłaść tras składaje 25 km, i jany raźličanyja na rozny ŭzrovień padrychtoŭki: ad zialonych i błakitnych — dla pačatkoŭcaŭ i tych, chto katajecca ŭpeŭniena — da čyrvonych i čornych dla vopytnych i prafiesijnych łyžnikaŭ.
Samaja doŭhaja trasa — 3620 mietraŭ. Možna zajmacca fryrajdam (katacca pa-za paznačanymi trasami).
Na Šymbułaku ŭsiaho piać padjomnikaŭ — usie novyja i vyhladajuć samavita. Da samoj stancyi padymajecca panaramnaja handoła z raskošnymi vidami — heta varta pabačyć!
Ja nie tolki katałasia na łyžach, a jašče chadziła na ekskursiju na ledavik Bahdanoviča. Jon nazvany ŭ honar prafiesara Karła Bahdanoviča, a nie ŭ honar viadomaha biełaruskaha paeta. Ledavik raźmieščany na vyšyni 3500 mietraŭ nad uzroŭniem mora — vidy cudoŭnyja!
Kali płanujecie tudy padniacca, abaviazkova vaźmicie śpiecyjalny ryštunak: «koški» — bieź ich vy nie trapicie ŭ piačoru, a taksama pałki dla chady — jany źnižajuć nahruzku na nohi.
Uvieś pachod zaniaŭ u nas kala čatyroch hadzin.
Tur kaštavaŭ 24000 tenhie (kala 150 BYN) na adnaho čałavieka. Adnak maršrut całkam možna prajści i samastojna. Užo ŭ piačory ja bačyła, jak ludzi prosta adpačyvali, pili harbatu na skałach. Chtości prynios dambru — kazachski strunny instrumient, padobny da bałałajki, — i pačaŭ hrać nacyjanalnuju muzyku!
Kala kanatnaj stancyi raźmieščany katok Miedeu. Heta adzin z najbujniejšych vysakahornych ladovych kompleksaŭ u śviecie. Vidy ź jaho — jak u kazcy! Kvitok na sieans abyšoŭsia mnie ŭ 2000 tenhie (~13 BYN).
Darečy, ja tam źniała numar u hateli — ceny da 16000 tenhie za noč (mienš za 100 BYN), u niekatorych varyjantach byŭ uklučany śniadanak. Kali płanujecie pajezdku vialikaj kampanijaj, razumniej budzie zabraniravać kvateru całkam.
Hastranamičny raj
Budziecie ŭ Kazachstanie — abaviazkova zabiaśpiečcie sabie hastra-tur. Ježa smačnaja, ceny dastupnyja, a porcyi prosta vielizarnyja!
U Ałmaty mnie asabliva spadabałasia sietka čajchan NAVAT. Jak by ni chaciełasia, bolš adnoj porcyi ja tam nikoli adužać nie mahła. Mnie vielmi spadabaŭsia sup mastava (nahadvaje vadki płoŭ) i biešbarmak z kaninaj (łokšyna ź miasam i bulonam).
Darečy, mnie było zusim nie hidka pasprabavać kaninu — prosta było cikava, jaki ŭ jaje smak. I mnie vielmi spadabałasia: miasa akazałasia dalikatnym, nie tłustym i litaralna rastavała ŭ rocie.
A voś što mianie sapraŭdy ździviła — heta baranina. Ja dała joj dva šancy, ale zrazumieła, što heta miasa zusim nie majo.
Kyrhyzstan: hory, koni, jurta, ježa!
Mnie chaciełasia pabyvać na dvuch harnałyžnych kurortach i paraŭnać ich pamiž saboj. Vybrała Karakoł — horad va ŭschodniaj častcy Kyrhyzstana, niedaloka ad hrady Ciań-Šań.
Ałmaty znachodzicca niedaloka ad miažy z Kyrhyzstanam, tamu doŭha jechać nie pryjšłosia. Zručniej za ŭsio jechać naŭprost na aŭtobusie ci na mašynie. Adnak zimoj heta dosyć ryzykoŭna: hornaja, źvilistaja daroha, mahčymyja łaviny. Zatoje, pa paviedamleńniach u turystyčnych čatach, vidy pa šlachu — cudoŭnyja.
Ja vybrała pieralot ź Biškieka — usiaho 40 chvilin u pavietry, bilet kaštavaŭ 6300 somaŭ (~226 BYN). Heta akazałasia chutka i zručna.
Karakoł — maleńki, utulny horad. Tut adčuvajecca chatniaja atmaśfiera, tradycyjnaja haspadarka, viaskovy ŭkład. Kali Ałmaty — heta sučasny miehapolis z raźvitaj infrastrukturaj i dynamičnym haradskim žyćciom, to Karakoł zachoŭvaje cišyniu, prostaść i niaśpiešnaść.
Jak tolki vychodziš z aeraporta — duch zachoplivaje ad panaramy hor. Ich vidać litaralna adusiul.
Da harnałyžnaj bazy možna dabracca aŭtobusam abo taksi (prykładna 20 chvilin u šlachu, u zaležnaści ad zahružanaści). Ja pryjechała ŭ kancy lutaha — aŭtobusy ŭžo nie chadzili, bo siezon padychodziŭ da kanca. Daviałosia šukać taksi.
Daroha da bazy — kamianistaja, miescami niedaroblenaja. Nie kožny taksist voźmiecca jechać tudy: mašyna patrebna paŭnapryvadnaja i pažadana z vysokim kliransam.
Karakoł: ceny, turysty z usiaho śvietu, zachaplalnyja vidy
Karakoł mienšy i tańniejšy, čym Šymbułak. Ciapier jaho aktyŭna ramantujuć — zdajecca, chutka adkryjecca novaja baza i kurort zmoža prymać bolš turystaŭ. Darečy, jon znachodzicca niedaloka ad voziera Isyk-Kul — adnaho z samych vialikich i hłybokich u śviecie.
U Kyrhyzstanie ja vyrašyła ŭziać uroki ź instruktaram, tamu što zrazumieła: chaču lepš katacca na łyžach. Pasłuhi instruktara kaštavali 2000 somaŭ (72 BYN) u hadzinu, choć sustrakalisia i prapanovy ad 1800 somaŭ. Heta, padobna, samaja nizkaja cana z usich, što ja bačyła.
My treniravalisia dva dni na trasie dla pačatkoŭcaŭ, a na treci pierajšli na siniuju — dla bolš upeŭnienych łyžnikaŭ.
Ja nie čakała ŭbačyć stolki turystaŭ u Karakole. U aeraporcie sustreła dvuch padarožnikaŭ ź Niderłandaŭ, a ŭ hateli sa mnoj adpačyvali niemcy, karejcy, sinhapurcy i brytancy. Cikava, što ja nie sustreła nivodnaha biełarusa.
Kali ja pytałasia ŭ turystaŭ, što ich pryciahvaje ŭ Kyrhyzstanie, to mnie časta kazali — nievierahodnaja pryroda, dobry servis i vielmi dastupnyja ceny na žyllo. Pra ceny praŭda: hateli ŭ siarednim kaštujuć ad 1500 da 2500 somaŭ za noč (54—90 BYN).
Noč u jurcie
Napeŭna, samaje niezvyčajnaje miesca, dzie ja kali-niebudź načavała, — heta jurta. Kyrhyzy ŭ štodzionnym žyćci vykarystoŭvajuć jurty tolki na śviaty. I zdajuć turystam dla načlehu.
Ja spyniłasia ŭ haściavym domie ethno-chill. Jurta całkam aciaplajecca, ź ciopłaj padłohaj i vannym pakojem. U susiedniaj jurcie padajuć ježu. Haspadynia hatuje tradycyjny śniadanak i z radaściu adkazvaje na lubyja pytańni.
Uletku ŭ jurtach zdymajecca kupał dla cyrkulacyi pavietra, bo voknaŭ u ich niama. Možna spać prosta pad zorkami! Ja spała nastolki mocna, što navat nie zaŭvažyła, jak nastała ranica — usiaredzinie było zusim ciomna.
Adna noč sa śniadankam abyšłasia mnie ŭ 2500 somaŭ (~90 BYN). Rekamienduju pravieści tam choć by paru načej, kab dakranucca da sapraŭdnaj kyrhyzskaj kultury.
Konnaja ekskursija
Kyrhyzy — kačeŭniki, tamu koni adyhryvajuć asablivuju rolu ŭ ich kultury. Ja vielmi chacieła pravieści adzin dzień u harach viercham na kani. Damoviłasia z haspadarom hatela, i jon sabraŭ hrupu turystaŭ. Siaredniaja cana takoha tura na dzień — 4000 somaŭ (~145 BYN) z čałavieka.
Maršrut zaniaŭ kala 4,5 hadzin: my pierasiakali ručai, prachodzili skroź lasy, padymalisia ŭ hory. Na viaršyni zrabili pryvał i paśniedali. Niekatoryja ŭdzielniki hrupy vyrašyli spuskacca nie konna, a na łyžach abo snoŭbordzie.
Uletku možna chadzić u konnyja pachody z načlehami ŭ jurtach i kupańniem u haračych krynicach. Ujaŭlajecie, jak heta vydatna?
Heta byŭ samy zapaminalny momant usioj pajezdki. Ja bačyła mnostva fatahrafij z końmi na fonie hor, ale nivodnaja ź ich nie pieradaje toje, što ja ŭbačyła na svaje vočy. Moj koń išoŭ u kancy hrupy, i mnie ŭdałosia złavić dziŭny kadr: napieradzie — końniki, źleva — les, źnizu — abryŭ, a zzadu — nikoha. Koń byŭ vydatna navučany i lohka kiravaŭsia; na dobrym kavałku ściežki my navat trochi prabiehlisia paŭhałopom. My pierasiakali ručai i mastki, koni časam spynialisia papić, a potym praciahvali šlach.
Ja sprabavała razhladzieć śniežnaha barsa dzieści ŭ harach — razumieła, što šancaŭ mała, ale ŭsio adno šukała. Hety drapiežnik staŭ simvałam Kyrhyzstana, uvasablajučy vielič i vysakarodnaść.
Naš maršrut vioŭ na nievialikuju viaršyniu, dzie my zładzili śniadanak: haračy čaj, buterbrody, čystaje pavietra i zachaplalnyja vidy — takich ja jašče nie bačyła. Koniuch pa darozie raskazvaŭ nam pra tradycyjnuju kyrhyzskuju hulniu — Kök Börü, u jakoj końniki imknucca zakinuć tušu kazła ŭ varoty supiernika.
Ježa ŭ Kyrhyzstanie smačnaja i raznastajnaja. Ja ŭpieršyniu pasprabavała biešbarmak z kaniny i łahman. Ustanovy — na luby hust, asabliva zapomnilisia Archa i Altyn Kumara, dzie možna pasłuchać nacyjanalnuju muzyku. Ceny vielmi dastupnyja: łahman — u siarednim 280 somaŭ (~10 BYN), 1 kh płovu — 2200 somaŭ (~80 BYN), biešbarmak — 490 somaŭ (~18 BYN).
Ahulny biudžet
Jak ja zhadvała, adna z pryčyn, čamu ja abrała Centralnuju Aziju dla adpačynku — dastupnyja ceny. Usiaho ja vydatkavała ŭ pajezdcy (biez uliku kvitkoŭ) kala $700-800.
Łavicie nahladnaje paraŭnańnie cenaŭ na kurortach. U infahraficy — košt skipasaŭ na dzień i viečar, arenda ryštunku na bazie i ŭ horadzie, a taksama košt karty. Ceny paznačanyja ŭ nacvalucie i pieraličanyja ŭ BYN.
Roskid pa katehoryjach — prykmietny: u Karakole tańniej amal usie, a arenda ŭ horadzie časam bolš vyhadnaja, čym na samoj bazie. Uličvajcie heta pry płanavańni biudžetu.
Što ja zrazumieła dziakujučy pajezdcy
Ja zrazumieła, što hory napaŭniajuć mianie asablivaj enierhijaj i dapamahajuć pa-sapraŭdnamu rassłabicca. Ja zastajusia sam-nasam sa svaimi dumkami, a łyžy abo snoŭbord — tolki pryjemny dadatak da hetaha.
Mnie padabajecca nazirać, jak mianiajucca piejzažy vakoł: adčuvać choład vietru na tvary, kali imčusia pa schiłach, i atrymlivać asałodu ad doŭhich tras, jakija dazvalajuć daŭžej lubavacca pryrodaj.
Kali prychodzić čas zrabić pierapynak, ja sadžusia ŭ padjomnik, adkryvaju termas z haračaj harbataj i prosta hladžu na hory, lasy i inšych łyžnikaŭ — ubirajučy atmaśfieru hetaha miesca.
Karakoł daŭ mnie mahčymaść dakranucca da pryrody i ŭbačyć sielskaje žyćcio. Šymbułak ža, ź jaho raźvitaj infrastrukturaj, byŭ zručny i nie patrabavaŭ lišnich vysiłkaŭ — usio nieabchodnaje znachodziłasia litaralna pobač.
Staražytnyja krepaści, dzivosnyja hruzaviki i čajnyja bary. Biełarusy raskazali, jak možna adpačyvać u Pakistanie
«Ciapier u nas jość ideja pajechać kali-niebudź u Paŭnočnuju Kareju». Biełarusy raskazali pra svaje niezvyčajnyja padarožžy
«U Indaniezii spaŭ u nastaŭnickaj, a ŭ Małajzii musulmanin prapanoŭvaŭ miesca razam ź im u łožku». Jak biełarus jedzie vakoł śvietu
Kalininhrad, Białhrad, Dubaj, Kazachstan… Jak biełarusy jeduć ź Jeŭropy dadomu praz trecija krainy
Stała viadoma, jak zatrymali byłoha kalinoŭca Maksima Ralko2
Kamientary