Paśla vajny imi karystałasia amierykanskaja raźviedka, a ciapier heta ŭnikalnaja krynica dla historykaŭ i krajaznaŭcaŭ.
U svabodny dostup pačali vykładać aerafotazdymki terytoryi Biełarusi, jakija byli zrobleny niamieckimi vajskoŭcami ŭ 1939-1945 hady. Jany źjaŭlajucca častkaj vielizarnaj kalekcyi zdymkaŭ terytoryi SSSR, što trapiła ŭ ZŠA paśla zaviaršeńnia vajny. Zdymki doŭhi čas byli zasakrečanymi, bo vykarystoŭvalisia amierykanskaj raźviedkaj u svaich metach.
U naš čas sakretnaść źniataja, i zdymki možna było zakazać u archivie, ale ŭ svabodny dostup ich pačali vykładać tolki ciapier.
Z 2176 niamieckich aerafotazdymkaŭ Biełarusi ŭ katałohu najbolšaja kolkaść prypadaje na Bresckuju, Hrodzienskuju i Minskuju vobłaści, ale sustrakajucca i asobnyja zdymki Viciebskaj, Homielskaj i Mahiloŭskaj abłaściej.
Zdymki achoplivajuć jak harady, tak i sielskuju miascovaść i mohuć słužyć unikalnaj krynicaj dla vyvučeńnia historyi i architektury kraju. Razroźnieńnie fotazdymkaŭ, vykładzienych na sajcie Nacyjanalnaha archiva ZŠA, składaje 3800 × 3800 piksiełaŭ, čaho dastatkova dla taho, kab zrazumieć płaniroŭku i apaznać asobnyja budynki i zbudavańni. Zdymki mohuć być vielmi karysnymi dla vyznačeńnia dakładnaj łakalizacyi nievialikich nasielenych punktaŭ i draŭlanych chramaŭ u sielskaj miascovaści, jakija nie dajšli da našaha času.
Da taho ž zachoŭvajecca mahčymaść zamović u archivie cikavy zdymak u razroźnieńni 14500 × 14500 piksielaŭ, kab vyvučyć usie detali.
Ciapier čytajuć
Stała viadoma, jak zatrymali byłoha kalinoŭca Maksima Ralko2
Kamientary
poka 5, no uvierien, ich bolšie. navierno sriedi nich jesť tie, kto čuť po-umnieje i tak diošievo nie prokałyvajutsia )))
zrav́jažiełaju, tovariŝi majory ))
A asobnyja niamieckija zdymki byli ŭ dostupie jašče ŭ 2010-ch: centr Minska, aeradrom, Kurapaty, inšyja harady.
Pytańnie bolš da taho, što plonak šmat, ich treba pieravieści ŭ ličbavy farmat, kłasifikavać, pryviazać da miascovaści. I daloka nie ŭsio apracavana.
Tut chutčej treba być udziačnym amierykanskim archivam, jakija z-za śpiecyfiki zakanadaŭstva vykładvajuć zdymki u publičny dostup. U inšych krainach z hetym prablema.
(I dadam, što łapidarnyja hienii sučasnaj ułady mohuć i heta pałamać, kali zojmucca skaračeńniem vydatkaŭ u tym liku na archivy).