U Ispanii znajšli frahmienty kostak samaha staražytnaha ź viadomych u Zachodniaj Jeŭropie ludziej

Zakamianiełaści, znojdzienyja ŭ piačory Sima-del-Elefante niedaloka ad ispanskaha horada Burhas, ujaŭlajuć saboj frahmienty, jakija składajuć prykładna 80% levaha boku siaredniaj častki tvaru darosłaha čałavieka, uklučajučy častki skułavoj kostki i vierchniaj skivicy z nasavoj častkaj.

Heta adnyja z samych staražytnych čałaviečych pareštkaŭ u Jeŭropie ź viadomych na siońniašni dzień. Daśledčyki nazvali ŭładalnika hetych kostak Pinkam, u honar hrupy Pink Floyd (choć poł jaho nie ŭdałosia vyznačyć).

Anatomija tvaru Pinka akazałasia bolš prymityŭnaj, čym u Homo antecessor — vidu, jaki žyŭ u Zachodniaj Jeŭropie kala 850 000 hadoŭ tamu, siaredniaja častka tvaru jakoha nahadvała abličča sučasnych ludziej. Pink vałodaŭ bolš vystupajučaj i masiŭnaj siaredniaj častkaj tvaru, čym Homo antecessor, i čymści nahadvaŭ, a dzieści adroźnivaŭsia ad Homo erectus, jaki siońnia ličycca pieršym vidam čałavieka, što mihravaŭ z Afryki.

Daśledčyki zajavili, što znojdzienych kostak niedastatkova, kab zrabić vysnovu pra prynaležnaść Pinka da novaha vidu staražytnaha čałavieka, ale ličać takuju mahčymaść całkam realnaj.

Pakul što znachodku kłasifikavali jak Homo affinis erectus u znak pryznańnia jaje padabienstva ź niekatorymi rysami Homo erectus.

«Hetyja znachodki adkryvajuć novy kirunak daśledavańniaŭ u vyvučeńni evalucyi čałavieka ŭ Jeŭropie, pakolki ŭvodziać novaha hulca ŭ rańnim zasialeńni Jeŭropy», — havoryć ispanski archieołah Roza Uhiet z Katałonskaha instytuta paleaekałohii čałavieka i sacyjalnaj evalucyi, viadučaja aŭtarka daśledavańnia, apublikavanaha ŭ sieradu ŭ časopisie Nature.

Kiraŭnik daśledavańniaŭ pa evalucyi čałavieka ŭ Muziei naturalnaj historyi ŭ Łondanie Krys Strynhier ličyć Pinka vielmi važnaj znachodkaj. U 2023 hodzie Strynhier i inšyja daśledčyki znajšli prykmiety pieryjadu rezkaha pachaładańnia kala 1,1 miljona hadoŭ tamu, jaki moh vycieśnić rańnich ludziej z Zachodniaj Jeŭropy. Mahčyma, heta tłumačyć isnavańnie inšaj papulacyi, paśla znojdzienaj u Sima-del-Elefante.

Raskopki ŭ Sima-del-Elefante dazvolili vyznačyć, jak vyhladaŭ hety rehijon bolš za miljon hadoŭ tamu: jon byŭ pakryty pyšnymi łuhami i lasami, bahatymi dubami, chvojami, jadłoŭcam i laščynaj. Žyviolny śviet taksama byŭ raznastajnym — ad vadzianych palovak i myšej da bizonaŭ, aleniaŭ i navat biehiemotaŭ. Tut byli znojdzienyja kvarcavyja i kremnievyja pryłady, a taksama kostki žyvioł sa śladami raźbirańnia.

Inšaje ŭjaŭleńnie pra ład žyćcia ŭ Sima-del-Elefante daje barazionka, jakaja prachodzić pa zachavanaj častcy zuba Pinka, jakaja, jak miarkujuć, źjaŭlajecca śledam ad vykarystańnia prymityŭnaj zubačystki.

Ličycca, što naš vid, Homo sapiens, źjaviŭsia prykładna 300 000 hadoŭ tamu ŭ Afrycy, a zatym mihravaŭ pa ŭsim śviecie, u tym liku i ŭ Jeŭropu. Homo erectus upieršyniu źjaviŭsia ŭ Afrycy prykładna 1,9 miljona hadoŭ tamu, jaho praporcyi cieła byli padobnyja da sučasnych ludziej. U Homo antecessor taksama byli sučasnyja praporcyi cieła, a taksama padobnaja z nami anatomija tvaru.

Ispanskija daśledčyki vykarystoŭvali mietady trochmiernaj vizualizacyi, kab rekanstrujavać tvar Pinka całkam. Jak akazałasia, jon nahadvaje Homo erectus svajoj płoskaj i nieraźvitaj strukturaj nosa, u adroźnieńnie ad vystupajučaj struktury nasavych kostak Homo antecessor i Homo sapiens.

«U Homo antecessor siaredniaja častka tvaru sučasnaha typu, vielmi padobnaja da tvaru Homo sapiens. Naadvarot, častka tvaru, znojdzienaja na stajancy Sima-del-Elefante, maje spałučeńnie rysaŭ, ahulnych z Homo erectus, i inšych, jakich u Homo erectus niama», — kaža paleaantrapołah i staršy aŭtar daśledavańnia Chase Maryja Biermudes de Kastra Rysueńja.

Homo antecessor mieŭ «vielmi sučasny» tvar, «viertykalny i plaskaty», padobny da našaha, kaža Maryja Marcinon-Tores, dyrektarka Ispanskaha nacyjanalnaha daśledčaha centra evalucyi čałavieka. Ale tvar Pinka bolš «prajecyravany napierad i bolš mocny», dadała jana.

Usiaho hetaha, adnak, niedastatkova, kab paćvierdzić (abo abvierhnuć) prynaležnaść Pinka da Homo erectus — važnaha prodka sučasnaha čałavieka.

Pa niekalkich kostkach tvaru daśledčyki nie zmahli vyznačyć uzrost abo poł Pinka.

Pra samych rańnich žycharoŭ Jeŭropy viadoma niašmat. Navukoŭcy znajšli kamiennyja pryłady pracy ŭzrostam 1,4 miljona hadoŭ u Zachodniaj Ukrainie i kostki z adbitkami režučych pradmietaŭ, jakija śviedčać pra vykarystańnie kamiennych pryład dla raźbirańnia tuš žyvioł, uzrostam 1,95 miljona hadoŭ, u Rumynii.

Ale zvańnie samaha staražytnaha čałavieka va ŭsioj Jeŭropie pa-raniejšamu naležyć dmaniskim ludziam — ich jašče nazyvajuć Homo georgicus, — jakija žyli kala 1,8 miljona hadoŭ tamu na terytoryi sučasnaj Hruzii. Jany byli pieršymi pradstaŭnikami čałaviečaha rodu, abo haminid, jakija trapili ŭ Jeŭropu z Afryki, kałyski čałaviectva.

Raniej na stajancy Sima-del-Elefante navukoŭcy vyjavili frahmient skivičnaj kostki ŭzrostam 1,2 miljona hadoŭ, choć im nie ŭdałosia vyznačyć, da jakoha vidu naležaŭ jaje haspadar. Znojdzienyja ŭ 2022 hodzie kostki Pinka byli vyjaŭlenyja ŭ bolš hłybokim — a značyć, bolš staražytnym — płaście na tym ža ŭčastku.

Prykładna da taho ž času adnosicca karenny zub dziciaci, znojdzieny na stajancy kala Hranady ŭ Ispanii, prynaležnaść jakoha da taho ci inšaha vidu pakul taksama nie ŭstanoŭlena.

Pink starejšy za ŭsich viadomych pareštkaŭ Homo antecessor. A vid, da jakoha jon naležaŭ, na dumku daśledčykaŭ, moža adnosicca da papulacyi, jakaja trapiła ŭ Jeŭropu padčas mihracyi i papiaredničała źjaŭleńniu Homo antecessor.

«My nie viedajem, ci mahli jany suisnavać na praciahu karotkaha pieryjadu času abo nikoli nie žyli razam», — kaža Uhiet.

«Nam treba budzie adkazać na mnostva pytańniaŭ, i hetaja znachodka dapamahaje ŭpisać novuju staronku ŭ historyju evalucyi čałavieka», — skazaŭ Biermudes de Kastra.

• 8
• 0
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0