Свята-Успенскі сабор Жыровіцкага манастыра, дзе ўжо некалькі гадоў ідзе рэстаўрацыя, працягваюць радыкальна русіфікаваць.
Змены ва ўнутраным убранні беларускай святыні заўважыў тэлеграм-канал «Спадчына».
Першапачаткова ва Успенскім саборы быў толькі цэнтральны іканастас, пабудаваны каля 1730 года, які добра захаваўся да нашых дзён. У 1779 годзе для роспісу гэтага іканастаса, як і іканастаса Яўленскай царквы, быў запрошаны майстар Рыгор Мядзведскі. Іканастас сабора выкананы ў характэрным стылі барока. Звярталі на сябе ўвагу абразы апосталаў, цэнтральная выява «Спаса Уседзяржыцеля» ў сярэбранай раме. Бакавыя часткі іканастаса храналагічна адносіцца да рамонту храма ў 1860-я гг., як і сярэбраныя шаты на абразах.
У 2023 годзе ў выніку абследавання стану іканастаса спецыялісты Нацыянальнага мастацкага музея і супрацоўнікі «Белрэстаўрацыі» выяўвілі тыя элементы, якія неабходна аднавіць або поўнасцю замяніць. У верасні 2024 годзе ўсе тры іканастасы дэмантавалі для рэстаўрацыі.
Як паведамляе тэлеграм-канал, ужо тады хадзілі чуткі, што іканастасы з рэстаўрацыі не вярнуцца, а застануцца ў музеі. Цяпер гэтыя чуткі, відаць, канчаткова пацвердзіліся: у бакавых нефах, у так званых Іаанаўскім і Свята-Пакроўскім прыдзелах, на месцы старых іканастасаў паставілі ў разы вышэйшыя і цалкам пазалочаныя новыя іканастасы ў стылі рускага ўзорачча.
Рускае ўзорачча — гэта празмерна і безгустоўна перагружаны дэталямі мастацкі стыль, які быў характэрны толькі для Маскоўскага царства ў XVII стагоддзі, а пасля адроджаны ў расійскай эклектыцы, якая звярталася да сваіх гістарычных узораў. Рускае ўзорачча абсалютна чужароднае для барочна-класіцыстычнага Свята-Успенскага сабора.
Замена іканастасаў гэта чарговы этап па радыкальнай русіфікацыі святыні. У 2009 годзе па благаславенні Патрыяршага Экзарха ўсяе Беларусі Мітрапаліта Мінскага і Слуцкага Філарэта сем старадаўніх абразоў з іканастаса Успенскага сабора былі перададзены Жыровіцкім манастыром у Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь.
Барочныя абразы былі заменены на сучасныя, якія выкананыя ў нібыта «старажытнарускім стылі» інакіняй Анфісай. Гэтыя абразы выбіваліся па стылі з барочнага іканастаса і барочных жа інтэр’ераў храма.
Пасля з іканастаса прыбралі і стары разьбяны дэкор, замяніўшы яго на іншы, больш просты.
Цяпер жа пазбыліся і ад саміх іканастасаў, хоць галоўны іканастас прапісаны ў Дзяржаўным спісе гісторыка-культурных каштоўнасцей як частка дэкаратыўнага аздаблення сабора, які сам з'яўляецца часткай архітэктурнага ансамблю міжнароднага значэння.
Верагодна, іканастас пасля рэстаўрацыі ўз'яднаецца са сваімі абразамі, якія былі перададзены ў музей раней, стаўшы часткай экспазіцыі. Але ў самім саборы замест гістарычнай аўтэнтыкі будзе толькі пазалочаны «рускі свет».
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬУ Жыровіцкім манастыры разабралі іканастас, з якога раней выкінулі беларускія абразы
Разбурэнне стэрэатыпаў. Навукоўцы высветлілі, што шэдэўр беларускай скульптуры паходзіць з крайняга ўсходу Беларусі
Што хаваецца за паспяховым аднаўленнем Нотр-Дама? Францыя віруе, і каб нам такія віраванні
У Будслаўскім касцёле раскрылі невядомыя раней роспісы
У Будславе разбіраюць унікальны алтар з ілюзорнай перспектывай, якой падманвалі гледача найвялікшыя дойліды Рыма
Каментары