Rakietnaja ŭstanoŭka vypuskaje ŭ pavietra vobłaka karyčnievaha pyłu, z hrukatam pranosiačysia pa poli da linii ahniu. Praź niekalki imhnieńniaŭ, pierš čym rakieta ŭźlacić u nieba, pačynajecca zvarotny adlik ź piaci da kamandy «Ahoń!». Vybuchi i hrukat, jakija supravadžajuć hetyja vučeńni, amal nie ścichajuć — tak, što žychary susiedniaha haradka Miunstar užo pierastali źviartać na ich uvahu. Ale chutka tut stanie jašče bolš šumna, piša Bi-bi-si.
Uzbrojenyja siły Hiermanii, Bundeśvier, niadaŭna atrymali ŭchvaleńnie na maštabnaje pavieličeńnie vydatkaŭ — paśla taho, jak parłamient prahałasavaŭ za pasłableńnie strohaha praviła «pazykovaha tormazu» dla vydatkaŭ na abaronu. Hałoŭnakamandujučy Bundeśviera hienierał Karsten Brojer skazaŭ Bi-bi-si, što pavieličeńnie vydatkaŭ dla jaho viedamstva vielmi nieabchodna, bo jon miarkuje, što rasijskaja ahresija nie abmiažujecca Ukrainaj.
«Nam pahražaje Rasija. Nam pahražaje Pucin. My pavinny zrabić usio mahčymaje, kab heta praduchilić», — kaža hienierał Karsten Brojer.
Jon papiaredžvaje, što NATA varta być hatovym da mahčymaha napadu, jaki, ź jahonych słoŭ, moža być zrobleny ŭžo praz čatyry hady.
«Reč nie ŭ tym, kolki času mnie treba, a ŭ tym, kolki času daść nam Pucin, kab padrychtavacca, — adkryta kaža kiraŭnik abaronnaha viedamstva. — I čym raniej my padrychtujemsia, tym lepš», — dadaje jon.
Pavarotny momant
Poŭnamaštabnaje ŭvarvańnie Rasii va Ukrainu karennym čynam źmianiła myśleńnie ŭ Hiermanii. Na praciahu dziesiacihodździaŭ ludzi tut vychoŭvalisia ŭ nieprymańni vajskovaj siły, vostra ŭśviedamlajučy, što ŭ minułym Hiermanija była ŭ roli ahresara ŭ Jeŭropie.
«My pačali dźvie suśvietnyja vajny. Niahledziačy na toje, što prajšło ŭžo 80 hadoŭ z momantu zakančeńnia Druhoj suśvietnaj vajny, dumka pra toje, što niemcy pavinny trymacca ŭbaku ad kanfliktu, usio jašče tryvała siadzić u DNK mnohich ludziej», — havoryć Markus Cynier z Hiermanskaha fondu Maršała ŭ Bierlinie.
Navat ciapier niekatoryja z naściarožanaściu staviacca da ŭsiaho, što možna było b razhladać jak militaryzm, a ŭzbrojenyja siły krainy zastajucca ŭ stanie chraničnaha niedafinansavańnia.
«Hučać pieraściarohi: ci sapraŭdy my na pravilnym šlachu? Ci pravilna my aceńvajem pahrozu?», — kaža Cynier.
Kali sprava tyčyłasia Rasii, Hiermanija demanstravała asablivy padychod. U toj čas jak takija krainy, jak Polšča i dziaržavy Bałtyi, papiaredžvali pra niebiaśpieku zbližeńnia z Maskvoj i pavialičvali svaje vydatki na abaronu, Bierlin pry byłoj kanclercy Anhiele Mierkiel vieryŭ u siłu ekanamičnych suviaziaŭ. Hiermanija ŭjaŭlała, što takim čynam spryjała demakratyzacyi praz «praces osmasu». Adnak, nasupierak hetamu raźliku, Rasija hrošy atrymlivała, a na Ukrainu ŭsio adno napała.
U lutym 2022 hoda, uzrušany tym, što adbyłosia, kancler Ołaf Šolc zajaviŭ pra kardynalny pavarot (Zeitenwende) u nacyjanalnych pryjarytetach. Tady jon vydzieliŭ hihanckija sumy — 100 miljardaŭ jeŭra — na ŭzmacnieńnie Uzbrojenych sił krainy i ŭtrymańnie «raspalvalnikaŭ vajny nakštałt Pucina» pad kantrolem. Ale hetaha było niedastatkova, kaža hienierał Brojer.
«My trochi załatali dzirki, ale realna situacyja zastajecca kiepskaj», — havoryć jon.
Z hetym kantrastujuć bujnyja vajskovyja vydatki Rasiei — raźličanyja jak na papaŭnieńnie zapasaŭ, tak i na patreby vajskoŭcaŭ na linii frontu va Ukrainie. Hienierał taksama źviartaje ŭvahu na hibrydny charaktar vajny, jakuju viadzie Rasija: kibierataki, sabataž, a taksama nieapaznanyja bieśpiłotniki nad niamieckimi vajskovymi abjektami. Dadajcie da hetaha ahresiŭnuju rytoryku Uładzimira Pucina — va ŭsim hetym hienierał Brojer bačyć «sapraŭdy niebiaśpiečnuju sumieś».
«U adroźnieńnie ad Zachadu, Rasija nie dumaje šabłonami. Heta nie vajna i mirny čas, heta kantynuum: davajcie pačniem z hibrydnaj vajny, paśla pojdziem na eskałacyju, paśla adstupim. Mienavita heta prymušaje mianie dumać, što my sutyknulisia z sapraŭdnaj pahrozaj», — kaža Brojer.
Jon nastojvaje na tym, što Hiermanija pavinna dziejničać chutka.
«Zanadta mała ŭsiaho»
Surovaja acenka biahučaha stanu spraŭ va Uzbrojenych siłach, jakuju daŭ kiraŭnik abaronnaha viedamstva Hiermanii, pierahukajecca ź niadaŭniaj spravazdačaj, pradstaŭlenaj u parłamiencie. U spravazdačy ŭtrymlivałasia vysnova, što ŭ Bundeśviera «zanadta mała ŭsiaho».
Aŭtarka spravazdačy, kamisar Bundestaha pa pytańniach abarony Jeva Chiehl, zajaviła pra vostry niedachop usiaho — ad bojeprypasaŭ da sałdat, a taksama pra zaniadbanaść kazarmaŭ. Pavodle jaje acenki, tolki na ramontnyja raboty patrabujecca kala 67 miljardaŭ jeŭra.
Źniaćcie abmiežavańniaŭ na atrymańnie pazykovych srodkaŭ —tearetyčna vajskoŭcy zmohuć ich atrymlivać biez abmiežavańniaŭ — pavinna dać dostup vajskoŭcam da «stabilnaj linii» finansavańnia, kab pačać vyrašać šmatlikija prablemy, kaža hienierał Brojer.
Histaryčny krok byŭ zrobleny čakanym pierajemnikam Šolca Frydrycham Miercam śpiecham, što vyklikała niekatoraje ździŭleńnie. Jon unios hetuju prapanovu ŭ parłamient jakraz pierad jaho rospuskam paśla lutaŭskich vybaraŭ. Novy parłamient z nastrojenymi antymilitaryscka levymi i krajnie pravymi, jakija simpatyzujuć Rasii, mahčyma, sustreŭ by prapanovu ab pavieličeńni vydatkaŭ na abaronu mienš dobrazyčliva.
Tym nie mienš, «pavarot», pra pačatak jakoha Hiermanija zajaviła ŭ 2022 hodzie, sioleta atrymaŭ novy impuls.
Niadaŭniaje apytańnie YouGov pakazała, što 79% niemcaŭ pa-raniejšamu ličać Uładzimira Pucina «vielmi» abo «davoli» niebiaśpiečnym dla jeŭrapiejskaha miru i biaśpieki. Ciapier 74% apytanych skazali toje ž samaje i pra Donalda Trampa. Apytańnie pravodziłasia paśla Miunchienskaj pramovy vice-prezidenta ZŠA Džej Dzi Vensa, u jakoj toj niehatyŭna adhuknuŭsia pra Jeŭropu i jaje kaštoŭnaści. «Heta byŭ jasny sihnał, jaki kazaŭ, što ŭ Złučanych Štatach niešta kardynalna źmianiłasia», — kaža Markus Cynier.
«My nie viedajem, jakim šlacham pojduć ZŠA, ale my viedajem, što viery ŭ toje, što my na 100% možam spadziavacca na abaronu z boku Amieryki, kali havorka idzie pra našu biaśpieku — hetaj viery bolš niama», — adznačaje ekśpiert.
Pakinuć historyju ŭ minułym
U Bierlinie tradycyjna naściarožanaje staŭleńnie da ŭsiaho vajskovaha, padobna, chutka źnikaje. Vasiamnaccacihadovaja Šarłota Kreft kaža, što jaje ŭłasnyja pacyfisckija pohlady źmianilisia.
«Doŭhi čas my dumali, što adziny sposab zahładzić źvierstvy, jakija my ździejśnili ŭ Druhoj suśvietnaj vajnie, — heta zrabić tak, kab heta bolš nikoli nie paŭtaryłasia. [ … ] I my dumali, što nam treba pravieści demilitaryzacyju», — tłumačyć Šarłota.
«Ale ciapier my znachodzimsia ŭ situacyi, kali nam davodzicca zmahacca za našy kaštoŭnaści, demakratyju i svabodu. Nam treba adaptavacca», — praciahvaje jana.
«Mnohija niemcy da hetaha času naściarožana staviacca da bujnych vydatkaŭ na našu armiju. Ale ja dumaju, što, uličvajučy toje, što adbyłosia za apošnija niekalki hadoŭ, inšaha realnaha varyjantu niama», — zhadžajecca Ludvih Štajn.
Safi, maładaja mama, havoryć, što vydatki na abaronu «nieabchodnyja ŭ śviecie, u jakim my žyviem». Adnak Hiermanii patrebnyja nie tolki tanki, ale i vojski, i jana zusim nie choča, kab jaje ŭłasnaha syna zabrali ŭ vojska.
«Vy hatovyja da vajny?»
U Bundeśviera jość tolki adzin pastajanny punkt adboru na słužbu — nievialikaje pamiaškańnie, zacisnutaje pamiž aptekaj i abutkovaj kramaj, pobač sa stancyjaj mietro Frydrychštrase ŭ Bierlinie. Z dapamohaj maniekienaŭ u kamuflažnaj formie ŭ vitrynie i łozunhaŭ nakštałt «Modna i kruta» jon imkniecca pryciahnuć mužčyn i žančyn na słužbu, adnak za ŭvieś dzień zachodzić ŭsiaho niekalki patencyjnych sałdat.
Hiermanija nie zmahła va ŭstanoŭlenyja terminy damahčysia pavieličeńnia kolkaści armii na 20 tysiač sałdat, da 203 tysiač. Taksama nie atrymałasia pakul damahčysia taho, kab siaredni ŭzrost vajskoŭcaŭ byŭ mienšy za 34 hady.
Ale ambicyi hienierała Brojera značna šyrejšyja. Jon raskazaŭ, što Hiermanii patrabujecca jašče 100 tysiač vajskoŭcaŭ, kab jana zmahła abaranić siabie i ŭschodni fłanh NATA — heta značyć usiaho 460 tysiač vajskoŭcaŭ, uklučajučy reziervistaŭ. Tamu jon nastojvaje na tym, što viartańnie da vajskovaj słužby pa pryzyvie, jakaja isnavała da 2011 hoda, «absalutna nieabchodnaje».
«Vy nie atrymajecie hetyja 100 tysiač biez toj ci inšaj madeli pryzyvu», — havoryć hienierał. «Nam nie treba ciapier vyrašać, jakaja madel daść nam ich. Dla mianie važna tolki, kab my pryciahnuli sałdat», — adznačyŭ jon.
Debaty pra nieabchodnaść pryzyvu tolki pačalisia. Hienierał Brojer vidavočna bačyć siabie na pieradavoj namahańniaŭ pa dalejšym paskareńni «pavarotu» Hiermanii, pra jaki kraina zajaviła try hady tamu. Vałodajučy lohkaj, kamunikabielnaj manieraj znosin, jon časta vystupaje ŭ rehijonach i zadaje prysutnym pytańnie: «Vy hatovyja da vajny?»
Adnojčy niejkaja žančyna abvinavaciła hienierała, što jon jaje napałochaŭ. «Ja skazaŭ: «Heta nie ja vas pałochaju, heta inšy chłopiec!» — uspaminaje jon svoj adkaz. Kažučy pra «inšaha chłopca», jon mieŭ na ŭvazie Uładzimira Pucina.
Dvajny «tryvožny sihnał» — rasijskaja pahroza i amierykanski izalacyjanizm, adasableńnie ad Jeŭropy — ciapier hučyć dla Hiermanii hučna, i jaho nielha ihnaravać, kaža hienierał.
«Ciapier usim i kožnamu z nas zrazumieła, što nam treba mianiacca», — padkreślivaje Brojer.
Ci mahčyma abaranić ŭkrainskaje nieba biez dapamohi ZŠA
ZŠA mohuć vyvieści svaich vajskoŭcaŭ z krain Bałtyi na fonie pieramoŭ z Rasijaj — Financial Times
Šolc raskrytykavaŭ słovy Vensa ab jeŭrapiejskaj demakratyi
Pucin užo pieramałoŭ amal usiu spadčynu savieckaha VPK. Ci źmienšyć heta intensiŭnaść vajny?
Ciapier čytajuć
«Užo tam karoŭ nie zastałosia!»: były načalnik Kačanavaj apłakvaje stan ekanomiki na Połaččynie15
Kamientary
durch die Stadt marschieren,
Öffnen die Mädchen
die Fenster und die Türen.