Ad BNF da HRU. Chto takaja Natalla Sudlankova, jakoj čechi zahadali pakinuć krainu
Historyja Sudlankovaj pakazvaje, nakolki tonka pracujuć śpiecsłužby i nakolki naiŭnymi byvajuć tyja, kaho jany razvodziać. Češskija ŭłady pryjšli da vysnovy, što hetaja pryhožaja biełaruska šmat hadoŭ pracavała na HRU. «U takich ludziej adrenalin zamiest pohladaŭ», — miarkuje Alaksandr Łukašuk.
Čytajučy pieralik zakidaŭ češskich uładaŭ u adras 60-hadovaj Natalli Sudlankovaj, ciažka pavieryć, što hetaja ž asoba ŭ 1980-ja hady była siabram dysidenckaj moładzievaj arhanizacyi «Tałaka». Siarod jaje stvaralnikaŭ byli Vincuk Viačorka i Viktar Ivaškievič. «Ja pra jaje ničoha nie pamiataju, aproč taho, što heta vielmi pryhožaja žančyna», — kaža ŭdzielnik niezaležnickich supołak taho času.
Paźniej Natalla Sudlankova apynułasia ŭ Biełaruskim narodnym froncie, i nie aby kim, a skarbnicaj arhanizacyi. Na Sojmach BNF jana nie raz siadzieła pobač ź Zianonam Paźniakom.
Zaśviacicca jana paśpieła i ŭ Abjadnanaj hramadzianskaj partyi.
Biznesvumen i 4,5 miljona dalaraŭ
U Sudlankovaj z maładości była žyłka da biznesu. Byłyja znajomyja ŭzhadvajuć jaje jak dziełavuju i prabiŭnuju žančynu.
U pačatku 90-ch hetaja maładaja — joj nie było i tryccaci — žančyna ź intelihientnaj minskaj siamji (jaje mama była dacentam, vykładčycaj amierykanskaj litaratury ŭ Minskim dziaržaŭnym linhvistyčnym univiersitecie) zasnavała i ŭznačaliła kampaniju «Fiko» — skaračeńnie ad prosta «finansavaja kompanija». Vielmi chutka firma stała adnoj z samych prykmietnych na maładym finansavym rynku Biełarusi.
Užo ŭ 1996 hodzie biełaruski daśledčyk z ZŠA Janka Zaprudnik pisaŭ pra jaje ŭ svajoj knizie pa historyi Biełarusi jak pra adnu z samych paśpiachovych žančyn krainy. Jaje proźvišča tady było Šaŭko, pa mužu.
Akurat u 1996 hodzie pačynajecca sprava, jakaja praz try hady prymusić Sudlankovu ŭciakać ź Biełarusi — abo stanie prykryćciom dla jaje vyjezdu, ciapier možna padazravać i takoje.
Suprać niekatorych rabotnikaŭ «Biełahraprambanka» prakuratura zavodzić kryminalnuju spravu. Ich padazrajuć u chałatnaści pry vydačy valutnych kredytaŭ kamiercyjnym strukturam.
Adnoj z klučavych fihur hetaj spravy staŭ samy paśpiachovy ŭ toj čas biełaruski biznesmien Alaksandar Pupiejka, kiraŭnik chołdynhu «Puše». Jaho abvinavačvali ŭ vymańvańni kredytu na sumu 4,5 miljona dalaraŭ ad «Biełahraprambanka», nibyta na zakup zbožža.
Śledstva tady zajaŭlała, što amal usia suma była prosta skradzienaja, na zakupku zbožža pajšoŭ mizier. Pupiejku ŭdałosia tady paźbiehnuć aryštu, bo jon pakinuŭ Biełaruś akurat u 1996 hodzie.
Ale pry čym tut Sudlankova?
Kachańnie z aficeram KDB
Uviesnu 1997 hoda joj vystavili abvinavačańnie pa artykule «kradziež šlacham machlarstva». Sprava datyčyła akurat zhadanych 4,5 miljona dalaraŭ. Ułady śćviardžali, što pakazańni suprać jaje daŭ mienavita Pupiejka. Pavodle biznesmiena, mienavita Šaŭko-Sudlankova arhanizavała atrymańnie kredytu na zbožža i mienavita jana nibyta skrała hetyja hrošy.
Pakolki ŭ Šaŭko było na rukach małoje dzicia, jaje pakinuli na voli, ale zabaranili pakidać Biełaruś. Nieŭzabavie žančyna razvodzicca, viartaje dziavočaje proźvišča Sudlankova i, budučy pad śledstvam, naradžaje jašče dvaich dziaciej.
Pavodle historyi, jakuju jana raskazvała paźniej znajomym, padčas dopytaŭ u jaje pačaŭsia raman z aficeram KDB Michaiłam Čapiełavym, jaki zajmaŭsia spravaj. Razam ź im jany i ŭciakli ŭ 1999 hodzie ź Biełarusi. Dapamoh u hetym pašpart na imia Sudlankovaj, a nie Šaŭko.
Para ź dziećmi asieła ŭ Čechii i atrymała tam palityčny prytułak. U 2002 hodzie Sudlankova pačała supracoŭničać jak fryłansier ź Biełaruskaj słužbaj «Radyjo Svaboda». Na sajcie miedyja možna znajści jaje tahačasnyja publikacyi.
Zbolšaha heta pierakaz mižnarodnych navin kštałtu «Były afhanski palavy kamandzir vučyć hulać u holf» abo «Indyjskija ŭłady sprabujuć skarystać ilvoŭ suprać bandytaŭ».
Nam udałosia vyśvietlić, što ŭ samim ofisie «Radyjo Svaboda» Sudlankova nie pracavała na pastajannaj asnovie. Časam prychodziła tudy, kab pračytać u efiry naviny. Ale ŭ 2005 hodzie supraca z Sudlankovaj spyniłasia.
Tahačasny dyrektar Biełaruskaj słužby «Radyjo Svaboda» Alaksandr Łukašuk sumniajecca, što ŭ vypadku Sudlankovaj mieła miesca apieracyja doŭhaterminovaha ŭkaranieńnia.
«Ludzi mianiajucca, asabliva enierhičnyja, z avanturnym charaktaram. U Sudlankovaj była peŭnaja apazicyjnaja reputacyja, jana finansavała niešta ŭ demakratyčnym asiarodku. Potym jaje abvinavačvali ŭ vyvadzie miljonaŭ za miažu, jakija nie viarnuli, byli ucioki ad KDB, kazali, spakusiła svajho śledčaha. Ja jaje pabačyŭ upieršyniu ŭ Prazie, u statusie palituciakački, — uspaminaje jon. — Takich było mała, staralisia dapamahčy. Kali jaje na zapyt Interpała aryštavali na niamieckaj miažy, Radyjo dapamahło vyzvalić. Ci była hetaja historyja apieracyjaj HRU, doŭhaterminovaha ŭkaranieńnia — sumniajusia, zadoraha i biez tołku. U takich ludziej adrenalin zamiest pohladaŭ. Nu i asabistaja vyhada. Imi niaciažka manipulavać», — skazaŭ «Našaj Nivie» Łukašuk.
«Nakont druhoha muža jana kazała prosta: «Ja ad babci navučyłasia, jakaja zhvałciła śledčaha NKVD prosta na stale ŭ kabiniecie», — uspaminaje inšy supracoŭnik Radyjo Svaboda.
«U cełym Nataša, jakuju ja pomniu — absalutna čaroŭnaja, pryhožaja, viasiołaja i aptymistyčnaja žančyna, i miarkuju, dosyć biespryncypovaja», — dadaje jon.
U 2004 hodzie Češskaje radyjo nazvała Sudlankovu «adnoj ź lidaraŭ apazicyi režymu Łukašenki». Jana tady raskazała, što jaje pieraśled na radzimie — heta pomsta Łukašenki za admovu finansavać jaho prezidenckuju kampaniju ŭ 1994 hodzie.
«Maje prablemy z Alaksandram Ryhoravičam pačalisia jašče zadoŭha da taho, jak jon staŭ prezidentam. Hetyja prablemy pačalisia jašče ź jaho vybarčaj kampanii, kali da mianie pryjšoŭ čałaviek, jaki, darečy, ciapier taksama ŭžo vyjechaŭ žyć u Čechiju, i maje tut firmu ŭ Prazie, i voś jon skazaŭ: «My vialikija biznesmieny, davaj my budziem mieć svajho prezidenta». I kali jon nazvaŭ mnie proźvišča, ja skazała: «Idzi i z hetym imiem lepš i da mianie nikoli nie viartajsia». Bo ja nikoli nie finansavała balšavikoŭ i nie źbirajusia heta rabić ni ŭ jakim vyhladzie», — raskazvała tady Sudlankova.
U tym ža intervju jana śćviardžała, što joj navat prapanoŭvali pasadu pres-sakratarki Łukašenki i bieź jaje zhody dy prysutnaści pryznačyli jaje vice-prezidentam prałukašenkaŭskaha Sajuza pradprymalnikaŭ. Abodva śćviardžeńni, chutčej, fantastyčnyja.
Varta adznačyć, što kiravali Sajuzam pradprymalnikaŭ tady asoby z suviaziami ŭ śpiecsłužbach. Niekatoryja z supracoŭnikaŭ arhanizacyi paźniej praciahvali karjeru na dypłamatyčnaj słužbie.
Ź biełaruski — u ruskija
U siaredzinie 2000-ch Sudlankova ź biełaruskaj patryjotki niečakana stanovicca ruskaj da mozhu kaściej.
Byłaja ŭdzielnica «Tałaki» i BNF apynułasia ŭ Kaardynacyjnaj radzie rasijskich sujčyńnikaŭ. Jaje muž Michaił Čapiełaŭ, toj samy aficer KDB, ź jakim jana ŭciakła ź Biełarusi, byŭ navat u revizijnaj kamisii hetaj arhanizacyi.
U 2007 hodzie, Sudlankova karotki čas supracoŭničaje z tym samym ruskamoŭnym servisam Češskaha radyjo, u jakim raskazała svaju niejmaviernuju historyju. Siarod dvuch dziasiatkaŭ jaje publikacyj zbolšaha histaračnyja publikacyi, takija, jak «Rokovyje žienŝiny čiechosłovackoj kontrraźviedki» abo «O biednom ahientie zamołvitie słovo…».
Praź niekalki hadoŭ Sudlankova ŭspłyvaje jak hałoŭnaja redaktarka haziety «Pražskij tielehraf». Heta ruskamoŭnaje štotydniovaje vydańnie ŭ Prazie zasnavała Handlova-pramysłovaja pałata Rasii.
U jakaści kiraŭnika ŚMI jana pačynaje kamientavać u češskich ŚMI padziei ŭ krainach Uschodniaj Jeŭropy, piša artykuły ŭ mejnstrymnyja češskija vydańni.
U efiry češskaj televizii Sudlankova adkryta zachaplajecca Pucinym. Kali ŭ 2014 hodzie pačynajecca rasijskaja hibrydnaja ataka na Ukrainu, jana raskazvaje češskamu časopisu Respekt, što hety kanflikt spravakavali ŭkrainskija aliharchi.
Kali ŭ niebie nad Danbasam źbivajuć małajzijski «Boinh», u studyi češskaha infarmacyjnaha telekanała jana baronić Rasiju i pierakonvaje češskuju aŭdytoryju, što «ŭsioj praŭdy my nie viedajem» i što za źbićciom moža stajać «armija Kałamojskaha» — typovyja ŭstanoŭki rasijskaj prapahandy na toj momant.
U toj ža čas jana škaduje, što Kijeŭ nie viadzie pieramovaŭ z DNR-ŁNR i krytykuje termin «terarysty» ŭ dačynieńni da ich. Maskva tady chacieła lehitymizacyi hetych stvoranych joju farmiravańniaŭ.
U 2015 hodzie Sudlankova była hościaj na ruskamoŭnym telekanale «Nastojaŝieje vriemia» (častka Radyjo Svaboda). Viadučy zapytaŭ jaje, jak jana stavicca da paradu 9 Maja ŭ Daniecku, jaki arhanizujecca «DNR» i asabista Zacharčankam?
Adkaz Sudlankovaj pakazvaje jaje styl arhumientacyi.
— Zacharčanka — bajavy aficer, jaki maje prava ŭdzielničać u Paradach Pieramohi. Ja asabista, nijak da hetaha nie staŭlusia. Ja prosta kanstatuju fakt.
Mienavita ŭ razmyćci miažy pamiž złačyncami i achviarami i palahała jaje rytoryka.
Pavodle Słužby biaśpieki i infarmacyi Čechii (BIS), Sudlankova doŭhi čas supracoŭničała z «Rasatamam», Fondam padtrymki i abarony pravoŭ suajčyńnikaŭ, jakija pražyvajuć za miažoj, i rucham «Bieśśmiarotny połk».
Usio heta hučyć jak siensacyjnaje vykryćcio češskich śpiecsłužbaŭ, ale sama Sudlankova ad siaredziny 2000-ch hetaha nie chavała. Praz dva miesiacy paśla poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu na sajcie rasijskaha Fondu padtrymki i abarony pravoŭ suajčyńnikaŭ, jakija pražyvajuć za miažoj, była apublikavanaja karotkaja infarmacyja pra sustreču Sudlankovaj z pradstaŭnikami hetaha fondu. Jany razmaŭlali pra abaronu rasijan u Čechii.
Što datyčyć supracy z «Bieśśmiarotnym pałkom», dyk hetyja akcyi absalutna lehalna adbyvalisia ŭ Prazie navat niekalki hadoŭ paśla anieksii Kryma. Toje, što Sudlankova mieła da ich dačynieńnie, nie było nijakaj tajamnicaj.
Pra heta hadami viedali i biełaruskija emihranty ŭ Prazie. Na sajcie «Usiekazackaha sajuza češskich ziemlaŭ i Słavakii» napisana naŭprost: «Vialikuju arhanizacyjnuju pracu pa praviadzieńni akcyi «Bieśśmiarotny połk» u Prazie praviała šef-redaktarka rasijskamoŭnaj haziety ŭ Čechii «Pražskij telehraf» Natalla Sudlankova».
U 2021 hodzie sajt Sudlankovaj Atominfo.cz łabiravaŭ na karyść «Rasatama» ŭ tendary na budaŭnictva AES u Čechii.
Akramia sajta, Sudlankova taksama staić za pijar-ahienctvam Essential Communication, jakoje taksama pracavała na karyść Kramla i pijaryła «Rasatam».
U 2020 hodzie kampaniju ŭznačaliła dačka Sudlankovaj, Nastaśsia Čapiełava.
U 2017 hodzie jak pradstaŭnica rasijskaj supolnaści Čechii jana pryviezła z Maskvy ŭ Prahu «błahodatnyj ohoń» — dabradajny ahoń», jaki nibyta ŭźnikaje z pavietra ŭ pravasłaŭnym sabory Ijerusalima na Vialikdzień.
Z «dabradajnym ahniom». Fota Kazaki.cz
U Prazie ŭ Sudlankovaj byli roznyja biznes-prajekty. Jak piša partał Seznam, jana zajmałasia markietynham i nieruchomaściu, ładziła rasijskija kancerty.
Jašče letaś u Sudlankovaj u Prazie było svajo bistro z kuchniaj krain Uschodniaj Jeŭropy.
Zabiahałaŭka znachodziłasia ŭ pražskim rajonie Vinahrady, u centry horada, i pazicyjanavała siabie jak miesca z rasijskaj kuchniaj. Na servisie Google u bistro acenka 3.3/5, a bolšaść kamientaryjaŭ ad naviednikaŭ niehatyŭnyja. Ciapier na miescy hetaj kaviarni pracuje zusim inšaja ŭstanova.
«Hadami instruktavaŭ ahient HRU»
«Jaje ŭcioki ź Biełarusi byli fejkam», — miarkuje rasijski rasśledavalnicki prajekt «Dośje».
Sapraŭdy, evalucyja pohladaŭ ad BNF da «linii Kramla» — štości ŭ vyšejšaj stupieni niecharakternaje. A biznes-aktyŭnaść Sudlankovaj u Čechii vyhladaje nienaturalnaj.
Pra karani jaje biznesu ŭ Biełarusi 1990-ch užo ciažka niešta skazać.
Ministar zamiežnych spravaŭ Čechii Jan Lipaŭski zajaviŭ, što ŭ češskich uładaŭ «jość nadziejnaja infarmacyja, jakaja paćviardžaje, što jaje hadami instruktavaŭ ahient HRU». Mienavita pa jaho daručeńniach jana nibyta vystupała ŭ češskich ŚMI, a ŭznaharodu za heta jana atrymlivała ŭ kryptavalucie.
Ale ŭ toj ža čas nijakaj kryminalnaj spravy suprać Sudlankovaj nie zaviali. Jaje navat nie departujuć. Joj prosta dali 30 dzion, kab pakinuć Čechiju.
Kali jana hetaha nie zrobić, to češskaja palicyja pieradaść jaje polskim kaleham, a tyja musiać adpravić u Biełaruś. Jaje muž i troje dziaciej mohuć zastacca ŭ Čechii.
Napeŭna, čechi prosta nie majuć takich dokazaŭ na jaje, jakija mahli b stać padstavaj dla aryštu. Usio zakonna.
Rašeńnie ŭładaŭ Čechii pakazvaje, što jany, jak i adpaviednyja orhany ŭ Polščy i Litvie, vahajucca adnosna taho, jak dziejničać z tymi «ahientami ŭpłyvu» Rasii i Biełarusi, jakija nie viaduć adkryta špijonskaj dziejnaści, navat kali ich aktyŭnaść vydatna zadakumientavanaja.
Prakurorski načalnik aburyŭsia nieabhruntavanymi zatrymańniami biełarusaŭ8
Kamientary
Nia viedaju jak u vas, ale asabista ŭ mianie nia moža nie paŭstać u hałavie pytańnie, čamu naš najhałoŭniejšy ekspert pa ahentury nia vykryŭ Sudlankovu (i nie źviarnuŭsia z adpaviednaj dokaznaj bazaj da českich słužbaŭ, ale nu to takoje, ładna, zamnoha prašu...).