Навукоўцы знайшлі спосаб, як знішчаць «вечныя хімікаты» ў вас дома
Антыпрыгарныя патэльні, воданепранікальная вопратка, упакоўка для ежы і нават дываны — усе гэтыя звыклыя рэчы могуць утрымліваць так званыя «вечныя хімікаты», якія назапашваюцца ў арганізме і шкодзяць здароўю. Але цяпер навукоўцы знайшлі спосаб, як іх знішчаць, і нават з карысцю.
Ужо больш за 70 гадоў пер– і паліфтаралкільныя злучэнні (ПФАС) шырока выкарыстоўваюцца ў розных сферах: ад антыпрыгарнага посуду да тканін, упакоўкі для ежы і шмат чаго іншага.
ПФАС надзвычай устойлівыя да біялагічнага і хімічнага разбурэння і назапашваюцца ў навакольным асяроддзі, жывых арганізмах і прадуктах, а працяглы кантакт з імі можа быць шкодным для здароўя чалавека.
Навукоўцы адзначаюць, што ўздзеянне ПФАС звязана з развіццём некаторых відаў раку, разладамі эндакрыннай сістэмы, а таксама зніжэннем імуннага адказу на вакцыны.
Як паведамляе ВВС Science Focus, вучоныя з Оксфардскага ўніверсітэта разам з калегамі з Універсітэта штата Каларада (ЗША) распрацавалі метад, які дазваляе не толькі знішчаць усе тыпы ПФАС, але і здабываць з іх карысныя элементы.
Як яны здолелі таго дабіццца? Як расказваюць вучоныя ў сваім артыкуле, апублікаваным у Nature, яны апрацавалі ўзоры ПФАС солямі фасфату калію, а затым здрабнілі сумесь з дапамогай металічных шарыкаў, якія выкарыстоўваюцца ў тэхніцы (так званыя шарыкападшыпнікі).
ПФАС складаюцца з трывалых вугляродна-фторных сувязяў, якія надзвычай цяжка разбурыць. Але гэты метад дазволіў разарваць іх і дастаць фтор, які можна выкарыстоўваць паўторна.
Гэта асабліва важна, падкрэсліваюць даследчыкі, таму што цяпер асноўная крыніца фтору — гэта мінерал флюарыт (плавікавы шпат), запасы якога хутка скарачаюцца з-за актыўнай здабычы. А фтор неабходны, напрыклад, для вытворчасці лекаў і мінеральных угнаенняў.
Іншымі словамі, гэты метад — сапраўдная «перамога па ўсіх франтах»: ён дазваляе бяспечна пазбаўляцца ад ПФАС і спрыяе развіццю «кругавой» фторарганічнай прамысловасці, дзе фтор з ПФАС можна перапрацоўваць і выкарыстоўваць паўторна замест здабычы з вычарпальных прыродных крыніц.
Дзякуючы адкрыццю вучоных, «вечныя хімікаты» больш не такія вечныя.
Пападае не толькі ў кроў, а і ў яечкі. Упакоўка з перапрацаванай паперы можа быць больш небяспечнай за пластыкавую
Навукоўцы папярэджваюць: вада ў Еўропе забруджана «вечным хімікатам»
«Экалагічна чыстыя» саломінкі ўтрымліваюць патэнцыйна таксічныя хімічныя рэчывы, якія ўяўляюць пагрозу для людзей і дзікай прыроды
Цяпер чытаюць
Пракурорскі начальнік абурыўся неабгрунтаванымі затрыманнямі беларусаў5
Каментары