Učora «Naša Niva» apublikavała infarmacyju, što ŭ muža byłoj supracoŭnicy Biełteleradyjokampanii Volhi Siamaški Fiodara Harbačova jość pašpart prykryćcia, jaki vydajecca siłavikam albo ich ahientam. Dla čaho vykarystoŭvajuć taki dakumient, kamu jaho mohuć zrabić i chto pra jaho moža viedać? «Lusterka» spytała pra heta pradstaŭnika Belpol Uładzimira Žyhara, jaki da padziej 2020 hoda pracavaŭ opierupaŭnavažanym kryminalnaha vyšuku Mazyrskaha RAUS.
Dla čaho patrebien pašpart prykryćcia?
Siłaviki vykarystoŭvajuć pašpart prykryćcia dla stvareńnia tak zvanaj lehiendarnaj asoby, tłumačyć Uładzimir Žyhar. Usio heta robicca ŭ adpaviednaści z Zakonam ab apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści.
Dakumient mohuć vydavać jak KDB, tak i roznyja padraździaleńni MUS. Kolkaść napramuju źviazanaja z kolkaściu zadač: u niekatorych ludziej ich pa piać-šeść, śćviardžaje pradstaŭnik Belpol.
«Heta nie toj dakumient, jaki robiać naprava i naleva, — padkreślivaje Uładzimir. — Pavinien być matyvavany rapart, što jość nieabchodnaść. Kali možna abyścisia bieź jaho, tak i robiać. Hałoŭny kryter — nieabchodnaść dla pracy. Naprykład, uviadzieńnie svajho čałavieka ŭ niejkuju kampaniju moža adbyvacca jak uładkavańnie na pracu. U svoj čas, kali ŭ 2017 hodzie nibyta išoŭ praryŭ miažy na «džypie» z Ukrainy ŭ Biełaruś (Ukraina zajaŭlała, što aŭtamabil nie pierasiakaŭ jaje miažu i praryvu nie było. — Zaŭv. red.), u zatrymanaha hramadzianina Biełarusi byŭ pašpart prykryćcia (infarmacyi pra heta ŭ adkrytym dostupie niama. — Zaŭv. red.). Nasamreč heta byŭ supracoŭnik z centralnaha aparatu KDB».
Z techničnaha boku ŭ stvareńni lehiendarnaha paśviedčańnia asoby niama ničoha składanaha, praciahvaje surazmoŭca. Samomu čałavieku ničoha rabić nie treba, usio afarmlajuć za jaho. Dalej danyja pra novuju asobu dadajuć u bazu «Pašpart». Pry hetym nijakaj infarmacyi, što heta dakumient dla prykryćcia, u joj nie paznačajuć.
«I kali spatrebicca ŭładkavacca na pracu abo zrabić sim-kartu, jon nie vykliča nijakich pytańniaŭ», — kaža eks-siłavik.
Kamu mohuć vydać taki pašpart?
Uličvajučy śpiecyfiku vydačy pašparta prykryćcia, jaho najaŭnaść dakładna havoryć pra suviaź ź siłavymi strukturami, upeŭnieny Uładzimir Žyhar.
«Tamu što jaki jašče moža być varyjant jaho stvareńnia? Taki pašpart nielha kupić na barachołcy abo na rasprodažy. Jon robicca dla vykanańnia peŭnych zadač, — kanstatuje pradstaŭnik Belpol. — Uładalnikam moža być jak supracoŭnik orhanaŭ (pryčym nie abaviazkova vysokapastaŭleny), tak i zavierbavany ahient (nie siłavik. — Zaŭv. red.).
Z vysokaj dolaj vierahodnaści va ŭładalnika buduć padpisanyja dakumienty z MUS. Ale jaho mohuć zrabić i dla čałavieka, jakoha vybrali i ŭhavaryli vykanać niejkuju zadaču. Pry hetym jon nie budzie ahientam u milicejskim sensie hetaha słova, bo jon nie padpisvaŭ nijakich papier i nie ličycca takim. Choć pa ŭsprymańni ŭsio adno budzie im ličycca».
Ci aznačaje najaŭnaść lehiendarnaha paśviedčańnia asoby, što jahony ŭładalnik supracoŭničaje ź siłavikami ŭ hety momant? Były siłavik adznačaje, što sa stopracentnaj dakładnaściu hetaha śćviardžać nielha.
«Pašpart mahli zrabić dla padstrachoŭki, roznyja jość situacyi. Čałaviek moh atrymać jaho, ale nie vykanać pastaŭlenuju zadaču, — kaža surazmoŭca. — Dla čaho stvarajecca toj ci inšy dakumient, my skazać dakładna nie možam, bo heta ŭsio sakretna. Ale jaho adnaznačna niemahčyma prosta ŭziać i atrymać. Tak nie pracuje».
Chto moža viedać pra padobny dakumient?
Pra padobny pašpart zvyčajna viedajuć tolki jaho ŭładalnik i niepasrednaje kiraŭnictva ŭ siłavych strukturach, tłumačyć Uładzimir Žyhar.
«Ni sasłužyŭcy, ni kalehi, ni siamja nie pavinny navat zdahadvacca pra najaŭnaść tak zvanaj lehiendarnaj asoby, — padkreślivaje surazmoŭca. — Ty nie maješ prava heta raskazvać, padpisvaješ pahadnieńnie ab nievydavańni».
Pa słovach eks-siłavika, paśla vykanańnia zadačy pašpart prykryćcia ŭ čałavieka adbirajuć, ale zapis u sistemie zastajecca. Pa-pieršaje, na vypadak, kali ŭ budučyni spatrebicca znoŭ vykarystoŭvać hetuju asobu. Pa-druhoje, kab nie vyklikać lišnich padazreńniaŭ.
«Z tych mahčymaściaŭ, jakija ŭ nas jość, možna mierkavać, vykonvajecca zadača ci nie. Naprykład, kali čałaviek pa takim dakumiencie prachodziŭ paciarpiełym pa niejkaj kryminalnaj spravie, pracavaŭ u niejkaj arhanizacyi, afarmlaŭ na jaho sim-kartu, — kaža surazmoŭca. — Kali ž nijakich dziejańniaŭ u sistemie niama, vielmi składana zrazumieć, dla čaho stvarałasia novaja asoba».
«Kibierpartyzany»: U muža žurnalistki Volhi Siamaški sapraŭdy dva pašparty na roznyja imiony
«Baču pomstu za maju pracu». Volha Siamaška adreahavała na rasśledavańnie «NN»
Fiodar Viktaravič i «Viktar Fiodaravič». Supracoŭnik «Varhiejminha» maje pašpart prykryćcia. Jaho žonka Volha Siamaška — viadomaja žurnalistka
Prakurorski načalnik aburyŭsia nieabhruntavanymi zatrymańniami biełarusaŭ8
Kamientary